Iluminacija

„I pred treći refren već nismo mladi“   Knjiga Ivana Ivačkovića, čiji je podnaslov Emocionalni vodič kroz diskografiju Đorđa Balaševića, pojavila sa istovremeno u Beogradu (Laguna) i Zagrebu (Ljevak). Započeta 2019. godine, dobila je dodatna poglavlja nakon 19. februara 2021. godine. „Tužni treći čin, ipak“, prolog knjige, posvećen je upravo dirljivim scenama širom nekadašnje domovine na vijest o smrti Đorđa Balaševića. Lične autorove reminiscencije, solidarna tuga generacijskih prijatelja, sjećanja na koncerte i određene periode obilježene Đoletovim stihovima, otvaraju knjigu i pripremaju čitaoca na dugo, čudesno putovanje. Od 1977. godine i snimljene pjesme „U razdeljak te ljubim“, Ivačković prati i pamti …

Igor Štiks se pojavljuje kao lik od početka romana usmjeravajući čitaoca na dva narativna nivoa; jedan pripada naratoru, drugi njegovim junacima Valteru i Vladimiru. Zapravo i narator Štiks ima dijegetičku partnerku, Tesu, sa kojom rekonstruiše priču dok piše roman W. Priča o dvojici junaka zapravo služi da se ispriča istorija ljevičarskih ideja u Evropi XX vijeka, od antifašističke borbe do radikalnih akcija, prostorno od Južne Amerike do Gulaga. Ipak, centar događaja je zapadnoevropska demokratija, i još preciznije Pariz u koji stižu junaci 60- ih godina iz socijalističke Jugoslavije. Primarni nivo, oporukom spojeni intelektualac – pisac i aktivistkinja Tesa, refleksija su …

Podaci sa naslovne strane imaju, između ostalih, funkciju da zavedu potencijalnog čitaoca, no tekst Klare Skerlić samo je jedan, doduše centralni dio ove knjige koju je priredila Slavica Garonja. Glavna priča govori o nastanku i sudbini teksta udovice Jovana Skerlića. Rad na samom tekstu, predgovor i rekonstrukcija događaja preko korespondencije te konačno objavljivanje teksta Skerlićeve udovice, otkrivaju pravu autorku knjige, Slavicu Garonja, čije ime je radi korektnosti trebalo da bude na koricama. Dakle, jedan mladi doktorand Živomir Mladenović, koji pred Drugi svjetski rat piše tezu o Skerliću, obraća se Klari Skerlić tražeći izvjesne podatke koji bi mu pomogli u radu. …

Pesma koja otvara knjigu poezije Sekvoja Enesa Halilovića, a u kojoj raste drvo iz naslova, nosi naziv “Egzistencija”. Ova reč označava idejno jezgro poezije smeštene među korice kao mladunče kengura u vreći svoje majke. U tom jezgru nalaze se osećaji ugroženosti, nelagodnosti, straha od svega, pa i protoka vremena i neminovnosti smrti – koju lirski subjekat nosi kao što ženka kengura nosi svoj dragoceni teret. Kjerkegor smatra da nas um može dosvesti samo do polovine puta, a do najdubljih istina i do slobode možemo doći samo kroz životne potrese. Egzistencijalisti su prvi u polju filozofije i književnosti dali značaj osećanjima čoveka …

“…nema stanke zareza točke kada dišem”, govori Predrag Finci na samom početku svoje Emigrantske slikovnice opravdavajući u startu slike na svojim stranicama, koje su kristalno jasne iako često bez ikakve interpunkcije i poštovanja pravila velikog slova na početku rečenice/teksta, pa čak ni književne forme. Ovo nije ni roman, ni zbirka priča, niti biografija samo. Slike u ovoj knjizi ređaju se nekada kao eseji, nekada kao poetski zapisi, nekada u stihovima. Sve su oslikane, kako naslov i oprema knjige najavljuju, rukom emigranta, ne samo onog prostornog, geografskog, već migranta kroz vreme (sećanja) i reči (jezik). Na naslovnoj stranici knjige, stilizovane mape …

Dok začuđujuće dugo čekamo na prevod, Uelbekov osmi roman, objavljen početkom godine, već ima, očekivano, zavidnu recepciju. Napadi i pohvale u medijima simultano kritičarski prate i roman Anéantir (Poništenje bi bio jedan od mogućih prevoda naslova). I dok je u prethodnom romanu Serotonin u fokusu bila sumorna introspekcija ostaraleg imućnog muškarca, posljednjim romanom Uelbek ide ka slikanju društvenog i privatnog života Francuza, u čemu je istinski majstor. Glavni junak, racionalni savjetnik ministra ekonomije, Pol Rezon (da, Raison!), pripadnik je elitne klase državne administracije. Porodični događaj – bolest oca, nekadašnjeg pripadnika tajnih službi, Pola suočava sa brojnim privatnim izazovima. Velika porodična …