Libri

Nobelovka Ani Erno

Autor: Marjana Đukić

Ani Erno (Annie Ernaux, 1940), pominje se posljednjih godina na kladionicama za prestižnu nagradu Švedske akademije tako da ove godine velikog iznenađenja nije bilo.

Prvi roman je Erno objavila 1974. godine, Les Armoires vides, a sa preko dvadeset romana (posljednji je objavljen ove godine), ekranizacijama i vidnim angažmanom u društvu, jedna je od najznačajnijih ličnosti savremene francuske književnosti. Svoje mjesto u literarnom svijetu Francuske Erno je zauzela romanom o ocu, naslova La Place, objavljenog 1983. godine (književna nagrada Renodo). Prevela ga je Nada Bojić 1997. godine, Mesto pod suncem.

Dominantno u autobiografskim pričama, tematski otvara probleme odrastanja, seksualnosti, društvene uslovljenosti; u širokom rasponu tema, od sjećanja i zaborava, nasljeđa, feminizma do ljubavnih raskida i abortusa, naročito je značajna njena literarizacija klasnog prebega i društvenog stida. No, njena djela nisu prepoznata samo po temama već je Ani Erno ustanovila sopstveni, osoben stil. Neutralan, objektivan, bezizražajan, po njenim riječima l’écriture plate. Intimni događaji i sjećanja se ređaju kao činjenice, bez potrebe da se učine zanimljivim ili uzbudljivim. Nema poetizacije djetinjstva i odrastanja, nema emfaza i drame; tekstovi Ani Erno su izuzetne jezičke čistote. Nobelov komitet je naglasio da nagrađuju njenu hrabrost i kliničku preciznost rezova kojima otkriva porijeklo, udaljavanja i kolektivne sile ličnog sjećanja.

 

Osim romana La Place, treba pomenuti još neke značajne naslove: La Honte, 1997, L'Evénement, 2000 i Les Années, 2008.  Godine 2021. film L'Evénement (Događaj) u režiji Odri Divan po adaptiranom scenariju romana Ani Erno dobio je Zlatnog lava u Veneciji.

Čitaoci tzv. regiona mogu da čitaju nobelovku Ani Erno u prevodu. U Srbiji je prevođena devedesetih: Nisam izašla iz svoje noći, Mesto pod suncem, Jednostavna strast. U Hrvatskoj se aktivno prevodi posljednjih godina: Događaj, Mjesto, Djevojačke uspomene, Godine, Jedna žena, Samo strast.